Ngành Cà Phê Việt Nam Đứng Trước Thách Thức và Cơ Hội Mới Từ Quy Định Chống Phá Rừng của Châu Âu

Từ ngày 31/12/2024, Liên minh châu Âu (EU) sẽ chính thức ngừng nhập khẩu các sản phẩm như cà phê, ca cao, gỗ, cao su,… nếu chúng có xuất xứ từ các vùng đất liên quan đến việc phá rừng. Quy định này nhằm hạn chế việc nhập khẩu các sản phẩm gây suy thoái rừng vào EU, đồng thời khuyến khích việc tiêu thụ các sản phẩm hợp pháp và không gây hại đến môi trường.

Trước tình hình này, ngành cà phê Việt Nam đã và đang chuyển hướng sang sản xuất bền vững, bảo vệ rừng và môi trường. Nhiều doanh nghiệp đã tìm ra lối đi riêng, áp dụng các giải pháp hiệu quả nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường châu Âu. Điển hình, việc trồng cà phê theo tiêu chuẩn UTZ – tiêu chuẩn phát triển bền vững cho cà phê, ca cao và chè – đã giúp một số doanh nghiệp tại Việt Nam đáp ứng được tiêu chuẩn của đối tác châu Âu.

Sản Xuất Bền Vững – Xu Hướng Tất Yếu

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp từ khu vực phía Bắc đến Tây Nguyên đã quyết định hướng đến 100% diện tích trồng cà phê theo hướng bền vững. Theo ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phúc Sinh, số lượng xuất khẩu cà phê của công ty đã tăng trưởng đáng kể, từ 4.000 tấn năm 2022 lên 12.000 tấn vào năm 2023. Ông Thông chia sẻ: “Chúng tôi phải chứng minh rằng các sản phẩm cà phê của mình được trồng từ những vùng không xâm lấn đến rừng. Đây là quy định an toàn nhất và cũng là thách thức lớn cho các doanh nghiệp.”

Mặc dù tỷ lệ phá rừng do sản xuất cà phê tại Việt Nam hiện chỉ chiếm 0,1%, tạm thời giảm bớt lo ngại trước quy định mới của EU, nhưng xu hướng nhập khẩu từ châu Âu đòi hỏi các sản phẩm không chỉ không phá rừng mà còn phải “xanh” hơn. Điều này đòi hỏi nông dân và doanh nghiệp Việt Nam phải thay đổi phương thức canh tác, giảm thiểu lượng khí carbon thải ra và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.

Cơ Hội Tái Cấu Trúc Ngành Cà Phê Việt Nam

Bà Nguyễn Việt Hà, Cán bộ quản lý bền vững cấp cao của tổ chức 4C, nhận định: “Quy định của EU có thể khắt khe hơn các thị trường khác, nhưng đây là xu hướng tất yếu. Các sản phẩm nông nghiệp cần được sản xuất một cách có trách nhiệm và bền vững. Việc cung cấp thông tin minh bạch để đảm bảo tính giải trình cho đối tác EU là điều cần thiết. Khi chúng ta chuẩn bị tốt, sẽ nâng cao vị thế sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.”

Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, cũng nhấn mạnh rằng: “Ngoài việc đáp ứng quy định, đây còn là trách nhiệm bảo vệ môi trường của chúng ta. Thực hiện tốt quy định này sẽ giúp chúng ta tái cơ cấu ngành cà phê, phát triển thị trường châu Âu và tiếp cận 27 nước thành viên EU.”

Hướng Đi Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Để thích ứng với quy định mới của EU, các doanh nghiệp cần cân nhắc áp dụng những biện pháp sản xuất bền vững và thân thiện với môi trường hơn. Các biện pháp như giảm phát thải khí nhà kính, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng, và sử dụng vật liệu tái chế cần được ưu tiên. Thay vì mua chứng chỉ carbon của EU, các doanh nghiệp nên bắt đầu thực hiện các bước giảm khí thải carbon trong quá trình sản xuất.

Chuyển đổi số và áp dụng công nghệ mới trong sản xuất, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn bền vững của EU cũng là hướng đi cần thiết. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua các rào cản mà còn mở ra cơ hội lớn cho ngành cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế.