Dự báo xâm nhập mặn ĐBSCL 2025: Nguy cơ tăng cao, nhiều địa phương chủ động ứng phó

Từ đầu mùa khô năm 2025, dòng chảy về Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục duy trì ở mức thấp. Điều này làm gia tăng nguy cơ xâm nhập mặn trên diện rộng, đe dọa đến sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Các địa phương trong khu vực đang gấp rút triển khai nhiều biện pháp ứng phó nhằm bảo vệ an toàn nguồn nước và đảm bảo phát triển bền vững.

Nền dòng chảy thấp – Báo động nguy cơ xâm nhập mặn sâu

Theo thông tin mới nhất từ Ủy ban sông Mekong Việt Nam (VNMC), nền dòng chảy mùa khô năm 2025 ở Đồng bằng sông Cửu Long vẫn ở mức thấp và khó có khả năng cải thiện trong tháng 4. Đây là thời điểm cao điểm xâm nhập mặn, khi nước biển theo triều cường tràn sâu vào các cửa sông lớn, tác động mạnh đến vùng nội đồng.

Dự báo cho thấy, xâm nhập mặn tháng 4/2025 có thể tiến sâu vào nội đồng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sản xuất của người dân tại nhiều tỉnh thành. VNMC cảnh báo các địa phương thường xuyên bị ảnh hưởng mặn cần theo sát các bản tin dự báo, vận hành hợp lý công trình thủy lợi để ngăn mặn, trữ ngọt kịp thời.

Dự báo dòng chảy và thủy triều tháng 4/2025

VNMC cho biết, lượng mưa tại lưu vực sông Mekong trong tháng 4 sẽ xấp xỉ hoặc cao hơn trung bình nhiều năm, dao động từ 5 – 20% tùy từng khu vực. Các hồ chứa nước trên sông Lan Thương (Trung Quốc) hiện đang ở mức khoảng 60% dung tích hữu ích, trong khi các hồ ở hạ lưu đạt 40% dung tích.

Cụ thể, dòng chảy qua trạm Kra-chê (Campuchia) ước tính từ 9,2 đến 11,3 tỷ m³ trong tháng 4. Tuy nhiên, do lượng nước tích trữ tại Biển Hồ thấp (khoảng 1,4 tỷ m³) nên khả năng bổ sung nước cho dòng chính Mekong sẽ rất hạn chế.

Tại trạm Tân Châu (Tây Ninh):

• Mực nước lớn nhất ngày dao động 1,1 – 1,5 m.
• Lưu lượng trung bình ngày từ 3.000 – 5.000 m³/s, cao hơn 5 – 8% so với trung bình nhiều năm và năm 2024.
• Tổng lượng dòng chảy tháng 4 đạt từ 10,1 – 11,7 tỷ m³.

Tại trạm Châu Đốc (An Giang):

• Mực nước lớn nhất ngày khoảng 1,2 – 1,6 m.
• Lưu lượng trung bình ngày từ 280 – 800 m³/s.
• Tổng lượng dòng chảy đạt từ 1,3 – 1,6 tỷ m³, cao hơn cùng kỳ 2024 từ 23 – 53%.

Cảnh báo xâm nhập mặn ĐBSCL 2025: Các địa phương cần đặc biệt lưu ý

Dựa trên các phân tích dòng chảy, lượng mưa và thủy triều, VNMC nhận định xâm nhập mặn trong tháng 4/2025 tuy thấp hơn cùng kỳ năm 2024, nhưng vẫn ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong điều kiện nền dòng chảy thấp, nước trữ hạn chế.

Các huyện, thị thường xuyên bị ảnh hưởng xâm nhập mặn gồm:

• Long An: Tân Trụ, Bến Lức, Cần Đước, Cần Giuộc…
• Tiền Giang: Gò Công Đông, Chợ Gạo, Tân Phú Đông…
• Bến Tre: Ba Tri, Bình Đại…
• Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang, Hậu Giang: nhiều địa bàn ven biển, nội đồng có nguy cơ cao.

Xâm nhập mặn sâu vào các cửa sông sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước sinh hoạt và sản xuất của hàng triệu người dân trong vùng.

Trung ương chỉ đạo khẩn ứng phó với xâm nhập mặn

Trước tình hình khô hạn và xâm nhập mặn tăng cao, giữa tháng 2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 15/CĐ-TTg yêu cầu các bộ ngành và địa phương khẩn trương ứng phó với đợt mặn cao điểm tại Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM.

Bộ Nông nghiệp & PTNT, Bộ TN&MT, cùng các tỉnh như Bến Tre, Sóc Trăng, Cà Mau, Kiên Giang… được yêu cầu:

• Theo dõi chặt chẽ diễn biến nguồn nước và tình hình xâm nhập mặn.
• Triển khai kịch bản phòng, chống hạn hán và thiếu nước chi tiết theo từng cấp độ rủi ro.
• Chủ động bảo vệ vùng sản xuất nông nghiệp, cấp nước sinh hoạt, nhất là vùng ven biển và cửa sông.

Các địa phương khẩn trương “chạy đua” ứng phó

Tại Bến Tre:

Huyện Ba Tri thực hiện nghiêm túc công tác trữ nước ngọt, ngăn nước mặn xâm nhập. Huyện Chợ Lách đẩy mạnh tuyên truyền, gia cố cống ngăn mặn và thi công công trình thủy lợi.

Tại Trà Vinh:

UBND tỉnh xây dựng 2 kịch bản phòng chống mặn với ranh giới mặn 4‰ xâm nhập từ 25 – 50 km hoặc sâu hơn 50 km. Hệ thống thủy lợi được điều chỉnh vận hành linh hoạt theo từng tình huống.

Tại Tiền Giang:

Dự án “ngọt hóa Gò Công” tiếp tục phát huy hiệu quả với diện tích tưới tiêu lên đến 38.400 ha. Cùng với đó là nhiều giải pháp phi công trình như tuyên truyền, đào ao trữ ngọt, sử dụng thiết bị lọc nước…

Tại Sóc Trăng:

Cống âu Rạch Mọp thuộc dự án kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu đã được vận hành tạm thời để ngăn mặn tại các vùng xung yếu.

Tại Vĩnh Long:

Chuyển đổi sang giống cây trồng chống chịu hạn mặn, duy tu sửa chữa hệ thống cấp nước nông thôn, tăng cường các thiết bị trữ nước…

Giải pháp dài hơi – Thích ứng bền vững với hạn, mặn

Bên cạnh các biện pháp tức thời, nhiều tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch trung – dài hạn thích ứng biến đổi khí hậu:

• Phát triển nông nghiệp hữu cơ, xanh, chọn giống cây – con có khả năng chống chịu hạn, mặn.
• Xây dựng hệ thống quan trắc mặn tự động, cảnh báo sớm để người dân chủ động phòng tránh.
• Đầu tư các công trình thủy lợi quy mô lớn, như hệ thống Cái Lớn – Cái Bé tại Kiên Giang, giúp kiểm soát mặn hiệu quả cho cả vùng Hậu Giang, Bạc Liêu và Cà Mau.