Hệ thống Cơ sở Dữ liệu Rừng và Vùng Trồng Cà Phê: Bước Đột Phá Đáp Ứng EUDR Tại Việt Nam

Chiều ngày 17/12 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp cùng Tổ chức IDH (Hà Lan) tổ chức Lễ chuyển giao Kết quả thí điểm Hệ thống Cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê. Đây là bước tiến quan trọng giúp ngành cà phê Việt Nam thích ứng với Quy định Không Gây Mất Rừng (EUDR) của Liên minh châu Âu (EU).

Thách thức và giải pháp cho ngành cà phê Việt Nam

Thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp xuất khẩu và nông dân trồng cà phê là đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc. Các sản phẩm nhập khẩu vào EU phải chứng minh không được canh tác trên đất rừng chuyển đổi hoặc gây mất rừng sau mốc thời gian 31/12/2020.

Trong Khung Kế hoạch hành động quốc gia thích ứng EUDR ban hành ngày 01/08/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã xây dựng lộ trình chi tiết nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp và nông dân trong chuỗi giá trị cà phê sẵn sàng tuân thủ các quy định này.

Từ tháng 11/2023 đến tháng 12/2024, Tổ chức IDH phối hợp với Nhóm hợp tác gồm các doanh nghiệp trong và ngoài nước để triển khai Hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê. Hệ thống này tổng hợp dữ liệu từ cơ quan quản lý cấp tỉnh, huyện và các doanh nghiệp, được xác minh thông qua khảo sát thực địa với sự tham gia của nông hộ và chính quyền địa phương.

Lợi ích từ hệ thống cơ sở dữ liệu

1. Hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân
   Hệ thống cung cấp nền tảng thông tin đáng tin cậy, giúp các doanh nghiệp truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách hiệu quả, tiết kiệm chi phí so với việc tự xây dựng hệ thống riêng.
2. Tăng cường quản lý Nhà nước
   Dữ liệu được tích hợp và đồng bộ với bản đồ của Nhà nước, giúp nâng cao hiệu quả giám sát tài nguyên rừng và vùng sản xuất.
3. Thúc đẩy phát triển bền vững
   Ngoài việc hỗ trợ tuân thủ EUDR, IDH và Nhóm hợp tác còn triển khai các mô hình nông nghiệp bền vững, giảm phát thải khí nhà kính, góp phần tăng thu nhập và khả năng chống chịu biến đổi khí hậu cho nông dân.

Lộ trình mở rộng trong tương lai

Giai đoạn từ tháng 1/2025 sẽ tập trung thí điểm và nhân rộng hệ thống truy xuất nguồn gốc cà phê từ cấp nông hộ đến tỉnh, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia ngành trồng trọt. Việc nâng cấp hạ tầng sẽ được thực hiện thông qua hợp tác công-tư giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế.

Ý nghĩa chiến lược của hệ thống đối với ngành cà phê Việt Nam

Theo ông Kaj van de Vorstenbosch từ Bộ Ngoại giao Hà Lan, việc triển khai EUDR không chỉ đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường EU mà còn thúc đẩy sản xuất bền vững. Hệ thống cơ sở dữ liệu được kỳ vọng sẽ nâng cao tính minh bạch, hỗ trợ sự tham gia của nông hộ nhỏ và giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Bà Mara Grimminger, Trợ lý Quan hệ Quốc tế từ Ủy ban châu Âu, nhấn mạnh rằng thời gian chuẩn bị kéo dài đến tháng 12/2025 là cơ hội để Việt Nam hoàn thiện hệ thống, đảm bảo quy trình triển khai hiệu quả và suôn sẻ.

Cam kết và mục tiêu hướng tới

Ông Đỗ Ngọc Sỹ, Giám đốc bền vững khu vực châu Á Thái Bình Dương của Công ty JDE Peet’s, khẳng định sự đồng hành với Bộ Nông nghiệp, IDH và các doanh nghiệp trong xây dựng hệ thống. Mục tiêu là giúp ngành cà phê Việt Nam đáp ứng EUDR, đồng thời phát triển bền vững và nâng cao đời sống người trồng cà phê.

Về phía Bộ Nông nghiệp, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, cam kết đồng hành cùng các đối tác trong và ngoài nước để hoàn thiện, cập nhật và duy trì hệ thống cơ sở dữ liệu, hướng tới một nền nông nghiệp minh bạch và trách nhiệm.